کد مطلب:245484 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:268
امام جواد قهرمان میدان علم
به عنوان نمونه، مأمون مجلس عظیمی تشكیل داد و علمای بزرگ را به آن مجلس دعوت كرد كه یكی از آنها «یحیی بن اكثم» قاضی بغداد و اعلم علمای زمان بود، امام جواد (ع) را در صدر مجلس جای دادند و مأمون نیز كنار آن حضرت نشست.
در آن مجلس، یحیی در حضور اشراف و شخصیت ها، پس از اجازه به امام جواد (ع) رو كرد و گفت: «در حق كسی كه در احرام حج بود و حیوانی صید كرد و آن را كشت چه می فرمائید؟».
امام جواد (ع) فرمود: این مسأله دارای شاخه های بسیار است:
1- آیا آن محرم در حرم (مكه و اطرافش تا چهار فرسخ) بود یا در بیرون حرم
[ صفحه 129]
2- آیا او آگاه به مسأله بود یا نا آگاه؟
3- آیا او عمدا آن صید را كشت یا از روی خطا؟
4- آیا آن محرم، آزاد بود یا برده؟
5- آیا او صغیر بود یا كبیر؟
6- آیا این بار، نخستین بار او به صید و قتل بود یا قبلا نیز صید كرده بود؟
7- آیا آن صید از پرندگان بود یا غیر پرندگان؟
8- آیا آن حیوان صید شده، كوچك بود یا بزرگ؟
9- آیا او به كار خود اصرار داشت و یا اظهار پشیمانی می كرد؟
10- آیا او در شب صید كرد یا در روز؟
11- آیا او در احرام حج بود یا در احرام عمره؟
یحیی با شنیدن این مسائل متحیر ماند و هوش از سرش رفت، و درماندگی از چهره اش پدیدار گشت و زبانش لكنت پیدا كرد، و عظمت كمال و مقام علمی امام بر حاضران معلوم شد.
پاسخ سؤالات یازده گانه ی فوق را از آن حضرت خواستند، آن بزرگوار به یك یك آن مسائل با بیان شیوا پاسخ داد.
مأمون فریاد زد: احسنت، احسنت! [1] .
سپس از امام جواد (ع) خواستند: او نیز از «یحیی بن اكثم» مسأله ای بپرسد، حضرت به یحیی رو كرد و فرمود: به من خبر بده از مردی كه:
1- اول روز به زنی نگاه كند، حرام باشد.
2- پس از ساعاتی، نگاه به آن زن برای او روا باشد.
3- و هنگام ظهر نگاه به آن زن برای او حرام باشد.
4- و هنگام عصر جایز باشد.
[ صفحه 130]
5- و هنگام غروب حرام باشد.
6- آخر شب، جایز باشد.
7- نصف شب حرام باشد.
8- هنگام طلوع فجر جایز باشد.
بگو بدانم این مسائل چگونه است؟
یحیی گفت: سوگند به خدا پاسخ این مسائل و وجوه را نمی دانم.
امام جواد (ع) فرمود:
این زن، كنیز شخصی بود، مردی به او در اول روز نگاه كرد كه نگاه او حرام بود.
پس از ساعاتی آن كنیز را از صاحبش خرید، نگاه آن مرد به آن زن جایز شد، هنگام ظهر آن كنیز را آزاد كرد، نگاه او به آن زن حرام گردید، هنگام عصر با او ازدواج كرد، نگاه به او جایز شد، هنگام غروب آن مرد به آن زن ظهار [2] كرد، و نگاه آن مرد به آن زن حرام گردید، و در آخر شب، كفاره ی ظهار را داد و نگاه به او جایز شد، نصف شب او را طلاق داد، نگاه مرد به او حرام گردید، صبح به آن زن رجوع كرد، نگاه به آن زن جایز گردید!!.
همه ی حاضران از بیان شیوا و دلنشین امام جواد (ع) حیران شدند، و به عظمت مقام علمی او اعتراف نمودند. [3] .
در همان مجلس، به تقاضای مأمون، امام جواد (ع) خطبه و عقد ازدواج را
[ صفحه 131]
خواندند و ام الفضل رسما همسر امام جواد (ع) گردید و مراسم باشكوهی به عنوان عروسی برگزار شد. [4] .
در آن مجلس، یحیی در حضور اشراف و شخصیت ها، پس از اجازه به امام جواد (ع) رو كرد و گفت: «در حق كسی كه در احرام حج بود و حیوانی صید كرد و آن را كشت چه می فرمائید؟».
امام جواد (ع) فرمود: این مسأله دارای شاخه های بسیار است:
1- آیا آن محرم در حرم (مكه و اطرافش تا چهار فرسخ) بود یا در بیرون حرم
[ صفحه 129]
2- آیا او آگاه به مسأله بود یا نا آگاه؟
3- آیا او عمدا آن صید را كشت یا از روی خطا؟
4- آیا آن محرم، آزاد بود یا برده؟
5- آیا او صغیر بود یا كبیر؟
6- آیا این بار، نخستین بار او به صید و قتل بود یا قبلا نیز صید كرده بود؟
7- آیا آن صید از پرندگان بود یا غیر پرندگان؟
8- آیا آن حیوان صید شده، كوچك بود یا بزرگ؟
9- آیا او به كار خود اصرار داشت و یا اظهار پشیمانی می كرد؟
10- آیا او در شب صید كرد یا در روز؟
11- آیا او در احرام حج بود یا در احرام عمره؟
یحیی با شنیدن این مسائل متحیر ماند و هوش از سرش رفت، و درماندگی از چهره اش پدیدار گشت و زبانش لكنت پیدا كرد، و عظمت كمال و مقام علمی امام بر حاضران معلوم شد.
پاسخ سؤالات یازده گانه ی فوق را از آن حضرت خواستند، آن بزرگوار به یك یك آن مسائل با بیان شیوا پاسخ داد.
مأمون فریاد زد: احسنت، احسنت! [1] .
سپس از امام جواد (ع) خواستند: او نیز از «یحیی بن اكثم» مسأله ای بپرسد، حضرت به یحیی رو كرد و فرمود: به من خبر بده از مردی كه:
1- اول روز به زنی نگاه كند، حرام باشد.
2- پس از ساعاتی، نگاه به آن زن برای او روا باشد.
3- و هنگام ظهر نگاه به آن زن برای او حرام باشد.
4- و هنگام عصر جایز باشد.
[ صفحه 130]
5- و هنگام غروب حرام باشد.
6- آخر شب، جایز باشد.
7- نصف شب حرام باشد.
8- هنگام طلوع فجر جایز باشد.
بگو بدانم این مسائل چگونه است؟
یحیی گفت: سوگند به خدا پاسخ این مسائل و وجوه را نمی دانم.
امام جواد (ع) فرمود:
این زن، كنیز شخصی بود، مردی به او در اول روز نگاه كرد كه نگاه او حرام بود.
پس از ساعاتی آن كنیز را از صاحبش خرید، نگاه آن مرد به آن زن جایز شد، هنگام ظهر آن كنیز را آزاد كرد، نگاه او به آن زن حرام گردید، هنگام عصر با او ازدواج كرد، نگاه به او جایز شد، هنگام غروب آن مرد به آن زن ظهار [2] كرد، و نگاه آن مرد به آن زن حرام گردید، و در آخر شب، كفاره ی ظهار را داد و نگاه به او جایز شد، نصف شب او را طلاق داد، نگاه مرد به او حرام گردید، صبح به آن زن رجوع كرد، نگاه به آن زن جایز گردید!!.
همه ی حاضران از بیان شیوا و دلنشین امام جواد (ع) حیران شدند، و به عظمت مقام علمی او اعتراف نمودند. [3] .
در همان مجلس، به تقاضای مأمون، امام جواد (ع) خطبه و عقد ازدواج را
[ صفحه 131]
خواندند و ام الفضل رسما همسر امام جواد (ع) گردید و مراسم باشكوهی به عنوان عروسی برگزار شد. [4] .
[1] الفصول العليه محدث قمي ص 138 - 139.
[2] ظهار يعني مردي به زنش مي گويد: انت علي كظهر امي: «تو بر من مانند پشت مادرم هستي»، اين عبارت طلاق مردم جاهليت بود، اسلام آن را (نه به عنوان طلاق) تقرير كرد و رجوع آن را به وسيله كفاره (مانند كفاره روزه خوردن) قرار داد كه دستورش در اول سوره ي مجادله آمده است.
[3] كشف الغمه ج 3 ص 207 و 208.
[4] اقتباس از كشف الغمه ج 3 ص 207 و 208.